Właściwości zdrowotne kombuchy

Czy fermentowana herbata faktycznie wzmocni Twój organizm?

8/29/202311 min read

HERBATA JEST ZDROWA, FERMENTOWANA JESZCZE BARDZIEJ

Jeśli kiedykolwiek zastanawiał_ś się nad tym, jakie właściwości zdrowotne niesie ze sobą picie kombuchy, świetnie trafił_ś — zaraz Ci wszystko wytłumaczę.

Kombucha to fermentowany napój, przyrządzany na bazie herbaty.

Liście herbaty same w sobie zawierają mnóstwo wartości odżywczych, które w trakcie przygotowania kombuchy nabierają mocy oraz stają się łatwiej przyswajalne dla naszego organizmu.

To znaczy, że mając bazę w postaci herbaty, bogatej w polifenole, aminokwasy, witaminę C, witaminę B oraz składniki mineralne — możesz poddać ją fermentacji i wyczarować napój, który tych wartości będzie mieć jeszcze więcej! (1).

witamina C pod mikroskopemwitamina C pod mikroskopem

Skrystalizowana witamina C pod mikroskopem

MAGIA FERMENTACJI

Jak to się dzieje, że podczas fermentacji składniki odżywcze nabierają na mocy oraz stają się łatwiej wchłaniane przez nasz organizm?

To wszystko dzięki bakteriom i drożdżom, które przekształcają składniki złożone na prostsze części. Takie wstępne przetrawienie przez mikroorganizmy sprawia, że pijąc kombuchę, nasz organizm dostaje gotowy towar, który szybciej wchłania się do naszego krwiobiegu.

To, jakie i ile tych składników znajdzie się w kombuchy, jest często związane z tym, na jakiej herbacie zostanie ona zrobiona i w jaki sposób. (2).

Zielona herbata jest najbogatszym źródłem antyoksydantów wśród wszystkich herbat — to właśnie jej liście zawierają najwięcej polifenoli. (3).

Co więcej, podczas fermentacji zawartość polifenoli rośnie, co sprawia, że napój staje się jeszcze efektywniejszym zmiataczem wolnych rodników. A to właśnie wolne rodniki wywołują różnego rodzaju choroby (w tym nowotworowe). Dodatkowo sprawiają, że nasza skóra szybciej traci na jędrności.

NAJLEPSZY ANTYOKSYDANT

Największą aktywność przeciwutleniającą ma herbata zielona. Jeszcze większą charakteryzuje się matcha, która jest sproszkowanymi liśćmi zielonej herbaty.

Jej właściwości antyoksydacyjne przeciwdziałają namnażaniu wolnych rodników, które są odpowiedzialne za uszkadzanie naszych błon komórkowych, DNA, RNA oraz osłabianie włókien kolagenowych, co prowadzi do szybszego starzenia się skóry.

JAKIE WITAMINY ZNAJDZIEMY W HERBACIE?

Biała herbata: witaminy C i E,
Czarna herbata: witaminy B2, B3 i B6,
Zielona herbata: witaminy C, B2 i E.

Liście herbaty są nie tylko źródłem witamin, ale również minerałów, takich jak potas, cynk, magnez, miedź, czy mangan (7). Ten ostatni w herbacie występuje w największej ilości.

CZYM DOKŁADNIE SĄ WOLNE RODNIKI?

Wolny rodnik to atom, cząsteczka lub jon, który ma niesparowany elektron w swojej elektronowej powłoce zewnętrznej. Nie posiadając pełnego kompletu elektronów, wolne rodniki kradną elektrony z innych cząsteczek i uszkadzają je w tym procesie.

Ta reakcja wolnych rodników z innymi cząstkami, takimi jak białka, lipidy i DNA prowadzi do tzw. stresu oksydacyjnego.

Stres oksydacyjny powoduje uszkodzenia komórek i tkanek organizmu. Jest on związany z chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak choroby serca, nowotwory, choroba Alzheimera i wiele innych.

Przeciwutleniacze neutralizują wolne rodniki, oddając część swoich własnych elektronów. Poświęcając je, przerywają reakcję łańcuchową, która może negatywnie wpływać na inne cząsteczki w organizmie.

Co ciekawe, nasz organizm posiada naturalne mechanizmy obronne i produkuje swoje własne przeciwutleniacze (zwane również przeciwutleniaczami endogennymi).

Jeśli jednak chcesz wesprzeć swój organizm w zwalczaniu wolnych rodników, możesz dostarczyć mu przeciwutleniacze zewnętrzne (czyli egzogenne), które znajdziesz nie tylko w zielonej herbacie, ale także w warzywach i owocach.

JAKIE WITAMINY ZNAJDZIEMY W KOMBUCHY?

W kombuchy najczęściej można znaleźć witaminy C, B1, B2, B6 oraz B12.

Tak działają one na nasz organizm:

  • Witamina C (kwas askorbinowy) — antyoksydant, który (podobnie jak polifenole) chroni komórki przed wolnymi rodnikami. Wspiera układ odpornościowy, układ krążenia oraz produkcję kolagenu, sprawiając, że nasza skóra jest w lepszej kondycji.

    Świetna wiadomość do wegan, wegetarian i osób ograniczających mięso — witamina C wzmacnia wchłanianie żelaza niehemowego (pochodzącego od roślin). (4). Jedząc roślinny obiad, możesz śmiało popijać go kombuchą!

Witaminy z grupy B świetnie działają na metabolizm — to dzięki nim węglowodany, tłuszcze i białka, które spożywamy, przekształcane są w energię.

Biorąc pod uwagę bogactwo witamin B w kombuchy, nie ma co się dziwić, że jest ona często uważana jako alternatywa dla kawy. Odżywiając organizm, sprawia, że czujemy się mniej zmęczeni.

Witaminy z grupy B znajdują się w drożdżach (tych brązowych, czasem żylastych farfoclach unoszących się w napoju). Poza funkcjami metabolicznymi ich właściwości są następujące (5):

  • B1 (tiamina) — wspiera układ nerwowy, serce oraz mózg.

    Jest to pierwsza witamina z grupy B, którą odkryli naukowcy, stąd nosi numer jeden. Tak, jak reszta witamin z grupy B, tiamina jest rozpuszczalna w wodzie.

  • B2 (ryboflawina) — jest istotna w utrzymaniu zdrowej kondycji skóry, oczu, oraz funkcji układu odpornościowego.

    Tak jak witamina C, ryboflawina jest wrażliwa na światło UV, stąd warto trzymać kombuchę w butelkach z ciemnego szkła.

  • B6 (pirydoksyna) — jest niezbędna do produkcji hemoglobiny. Odgrywa również rolę w tworzeniu neuroprzekaźników, takich jak serotonina i noradrenalina — jej niedobór może przyczynić się do spadku nastroju*.

  • B12 (kobalamina) — niezbędna do produkcji krwinek czerwonych (jej niedobory są jedną z przyczyn anemii). Kobalamina odgrywa istotną rolę w utrzymaniu zdrowia układu nerwowego, pracy mózgu i serca.

    Szczególnie ważna jest ona dla wegan i wegetarian, którzy według badań mogą mieć zbyt niski poziom witaminy B12 we krwi.

    *BIOHACKING TIP: Jeśli wypicie kombuchy nie pomoże Ci w poprawieniu nastroju, spróbuj wymusić uśmiech (serio).

    Wprowadzając fizyczny uśmiech, hackujesz swój mózg, który może odczytywać te sygnały ciała jako wyraz radości. W efekcie nastąpi uwolnienie endorfin (hormonów szczęścia) oraz zmniejszenie poziomu kortyzolu (związanego ze stresem).

witamina B12 pod mikroskopemwitamina B12 pod mikroskopem

Skrystalizowana witamina B12 pod mikroskopem

Miley Citrus jedząca owocki

SKŁADNIKI MINERALNE W KOMBUCHY

To ile i jakie substancje mineralne znajdziemy w kombuchy, jest ściśle związane z tym, na jakich składnikach została ona przyrządzona.

W liściach herbaty (szczególnie czarnej), to mangan występuje w największej ilości. Na drugim miejscu jest potas (co ciekawe, w kawie zajmuje on pierwsze miejsce). (6).

Oba składniki mają następujący wpływ na nasz organizm:

  • Mangan — wspomaga krzepnięcie krwi (przyspiesza gojenie ran) oraz odgrywa ważną rolę w budowie kości (chroni przed osteoporozą). Wspiera również wytwarzanie tyroksyny — jednego z głównych hormonów produkowanych przez tarczycę.

    Świetna informacja dla kobiet — mangan połączony z wapniem może łagodzić objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Kombucha z dodatkiem soku z pomarańczy zawiera połączenie obu tych minerałów.

  • Potas — pełni ważną funkcję w regulacji ciśnienia krwi oraz funkcjonowaniu mięśni, w tym serca. Jest istotny dla prawidłowego działania układu nerwowego, stąd osoby narażone na osłabienie tego układu (np. osoby starsze) powinni spożywać go w większych ilościach.

    Potas przywraca równowagę elektrolitową po wysiłku fizycznym, stąd, jeśli uprawiasz sport, Twoje ciało może potrzebować go więcej. W tym przypadku bananowa kaffbucha byłaby świetnym napojem przed treningowym (banan, tak samo, jak kawa, jest bogatym źródłem potasu).

Jeśli fermentujesz herbatę domowymi sposobami i zależy Ci na tym, aby Twoja kombucha zawierała bogactwo minerałów — możesz śmiało zamiast wody filtrowanej, użyć wody mineralnej.

Jedno z badań na temat kombuchy wykazało, że podczas fermentacji zawartość składników mineralnych w napoju rośnie, więc zrobienie kombuchy na wodzie mineralnej sprawi, że tych składników będzie jeszcze więcej.

Czy to oznacza, że zmineralizowana kombucha może zastąpić nam niektóre suplementy diety?

Biorąc pod uwagę to, że składniki odżywcze żywności fermentowanej są łatwiej wchłanialne przez nasz organizm, może to być całkiem dobry pomysł (aczkolwiek przydałoby się poprzeć tę hipotezę kolejnymi badaniami).

ANTYOKSYDACYJNA BOMBA

Chcesz wydobyć ze swojej kombuchy jak najwięcej antyoksydantów? Nie usuwaj fusów z zaparzonej herbaty!

Badania wykazały, że kombucha zrobiona na herbacie wraz z liśćmi zawiera o wiele więcej polifenoli (które są jednym z antyoksydantów), niż nastaw zrobiony bez fusów. Możesz dodać liście herbaty zarówno do pierwszej, jak i drugiej fermentacji.

Pamiętaj, tylko żeby były to same liście, a nie herbata w woreczkach.

KTÓRA WODA ZAWIERA NAJWIĘCEJ MINERAŁÓW?

Według rankingu wód mineralnych 2023 najwięcej składników ma Muszynianka. Na drugim miejscu jest włoska woda Pellegrino a na trzecim Cisowianka.

ŹRÓDŁO KWASÓW ORGANICZNYCH

W kombuchy można znaleźć kwasy organiczne, takie jak kwas octowy, mlekowy, winowy, czy glukonowy. W fermentowanej herbacie w największej ilości pojawia się ten pierwszy, stąd przyjrzyjmy się bliżej, jak działa na nasz organizm:

  • Kwas octowy — sprzyja utracie wagi oraz wspomaga kontrolę poziomu cukru we krwi.

    Badania wykazały, że obniża on poziom cukru we krwi, kiedy spożywamy go przed lub z posiłkiem o wysokiej zawartości węglowodanów. Ta właściwość może pomóc w utrzymaniu uczucia sytości przez dłuższy czas, jednak nie działa w przypadku połączenia z posiłkiem o niskiej zawartości węglowodanów lub bogatym w błonnik.

    Jeśli jesteś kobietą i zmagasz się z zespołem policystycznych jajników (PCOS), kwas octowy może stać się Twoim sprzymierzeńcem. PCOS często idzie w parze z insulinoopornością (czyli niewrażliwością organizmu na insulinę, wytwarzaną przez trzustkę). Badania sugerują, że spożycie kwasu octowego może pozytywnie wpływać na poprawę wrażliwości na insulinę, co w efekcie może zmniejszyć zarówno koszt, jak i czas leczenia PCOS.

Warto zaznaczyć, że w kombuchy stężenie kwasu octowego jest o wiele niższe (1%), niż na przykład w occie jabłkowym (4% - 8%). Więc jeśli bardzo zależy Ci na czerpaniu korzyści z kwasu octowego, kombucha nie zastąpi produktów takich jak na ocet winny, jabłkowy, czy ryżowy, które tego kwasu zawierają więcej.

Na tym TikToku sprawdzam ile alkoholu będzie w wydychanym przeze mnie powietrzu po wypiciu 0,5 litra kombuchy + opowiadam o jej wpływie na zdrowie

ILE CUKRU JEST W KOMBUCHY?

Kombucha to żywy napój, w którym cukier jest niezbędnym składnikiem. Stanowi on pożywkę dla bakterii i drożdży, które są odpowiedzialne za proces fermentacji.

Fermentowanej herbaty nie da się zrobić na słodzikach naturalnego pochodzenia, takich jak stevia czy erytrytol, ponieważ mikroorganizmy nie dałyby rady ich przeprocesować. Co ciekawe, istnieje specjalna odmiana kombuchy, zwana Jun, której kultury bakterii i drożdży są specjalnie przystosowane do przetworzenia miodu.

Jeśli chodzi o sam cukier — nawet jeśli do nastawu dodamy jego dużą ilość, i tak zaczyna ona maleć z każdym kolejnym dniem fermentacji (dlatego niech Cię nie zniechęci to, że w przepisie na 4 litrową kombuchę trzeba dodać jego aż całą szklankę).

Komercyjne kombuche mają oznaczenia, że napój zawiera od 3 do 4,5g cukru na 100 ml. Dla porównania łyżeczka cukru wynosi 5g, co oznacza, że pijąc 300 ml komercyjnej kombuchy, dostarczamy sobie mniej więcej trzech łyżeczek cukru.

Kupując fermentowaną herbatę sprzedawaną komercyjnie, warto wziąć pod uwagę fakt, że w niepasteryzowanej kombuchy (nawet tej przechowywanej w lodówce) cały czas mogą zachodzić procesy fermentacyjne. Niska temperatura sprawia, że proces fermentacji jest w dużym stopniu spowolniony, stąd kombuche ze starszą datą ważności mogą być bardziej wytrawne, niż te wyprodukowane później. Tak samo niektóre kombuche z owocowymi dodatkami mogą być słodsze, ponieważ dodają one napojowi cukier w postaci fruktozy.

Jeśli unikasz dużych ilości cukru, sięgaj po bardziej wytrawne kombuche. Możesz również przygotowywać fermentowaną herbatę domowymi sposobami i eksperymentować z proporcjami cukru vs dodatków w postaci słodkich owoców.

Co ciekawe, domowej roboty kombucha może mieć znacznie mniej cukru, niż ta komercyjna. Eksperyment, który miał potwierdzić tę hipotezę, został przeprowadzony przez francuską biochemiczkę, Jessie Inchauspé (znajdziecie ją pod nazwą glucosegoddess na instagramie — bardzo polecam obserwowanie jej profilu). Tutaj znajdziecie rolkę, na której Jessie przedstawia wynik tego porównania.

cukier w kostkach
cukier w kostkach

KOMBUCHA VS INNE NAPOJE

Porównując z innymi napojami dostępnymi na sklepowych półkach (Mio Mio — 5,7g cukru na 100ml, Lipton Green Ice Tea — 6,8g cukru na 100ml, ON LEMON limonkowa — 9g cukru na 100ml, Coca Cola — 10,6g cukru na 100ml, Monster Energy — 11g cukru na 100ml), kombucha wypada całkiem nieźle, jeśli chodzi o zawartość cukrów.

GlucosegoddessGlucosegoddess

Glucosegoddess

Kostki białego cukru w estetycznej scenerii

KOMBUCHA A ALKOHOL

Kombucha jest otrzymywana w wyniku fermentacji, podczas której drożdże przekształcają cukier w dwutlenek węgla oraz etanol, czyli alkohol etylowy.

Później bakterie spożywają etanol i przekształcają go w liczne kwasy organiczne. Ile więc jest alkoholu w kombuchy i jaki może to mieć wpływ na nasze zdrowie?

To, ile w kombuchy będzie alkoholu, zależy od tego, czy kombucha była pasteryzowana, ile miała w sobie cukru, jak długo się fermentowała i wielu innych czynników. Stąd jedne kombuche mogą mieć do 0,5% alkoholu (czyli kwalifikują się do napojów bezalkoholowych), w innych może sięgać on nawet 2,5%.

Większość kombuch komercyjnych, dostępnych na polskim rynku mają oznaczenie, że zawierają do 0,5% alkoholu. Brałabym tę informację z małym przymrużeniem oka, ponieważ nie raz zdarzało mi się wypić niepasteryzowaną kombuchę komercyjną i poczuć się po niej jak po alkoholowym drinku.

Podsumowując, osoby o specyficznych ograniczeniach dotyczących alkoholu (osoby unikające alkoholu, kobiety w ciąży, osoby prowadzące pojazdy) powinny zachować ostrożność.

Cały artykuł o alkoholu w kombuchy oraz tipy, które pomogą Ci wybrać kombuchę komercyjną z jak najmniejszą ilością alkoholu znajdziesz tutaj.

FAQ & INNE CIEKAWOSTKI

NAJLEPSZY ANTYOKSYDANT

Największą aktywność przeciwutleniającą ma herbata zielona. Jeszcze większą charakteryzuje się matcha, która jest sproszkowanymi liśćmi zielonej herbaty.

Jej właściwości antyoksydacyjne przeciwdziałają namnażaniu wolnych rodników, które są odpowiedzialne za uszkadzanie naszych błon komórkowych, DNA, RNA oraz osłabianie włókien kolagenowych, co prowadzi do szybszego starzenia się skóry.

CZYM DOKŁADNIE SĄ WOLNE RODNIKI?

Wolny rodnik to atom, cząsteczka lub jon, który ma niesparowany elektron w swojej elektronowej powłoce zewnętrznej. Nie posiadając pełnego kompletu elektronów, wolne rodniki kradną elektrony z innych cząsteczek i uszkadzają je w tym procesie.

Ta reakcja wolnych rodników z innymi cząstkami, takimi jak białka, lipidy i DNA prowadzi do tzw. stresu oksydacyjnego.

Stres oksydacyjny powoduje uszkodzenia komórek i tkanek organizmu. Jest on związany z chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak choroby serca, nowotwory, choroba Alzheimera i wiele innych.

Przeciwutleniacze neutralizują wolne rodniki, oddając część swoich własnych elektronów. Poświęcając je, przerywają reakcję łańcuchową, która może negatywnie wpływać na inne cząsteczki w organizmie.

Co ciekawe, nasz organizm posiada naturalne mechanizmy obronne i produkuje swoje własne przeciwutleniacze (zwane również przeciwutleniaczami endogennymi).

Jeśli jednak chcesz wesprzeć swój organizm w zwalczaniu wolnych rodników, możesz dostarczyć mu przeciwutleniacze zewnętrzne (czyli egzogenne), które znajdziesz nie tylko w zielonej herbacie, ale także w warzywach i owocach.

ANTYOKSYDACYJNA BOMBA

Chcesz wydobyć ze swojej kombuchy jak najwięcej antyoksydantów? Nie usuwaj fusów z zaparzonej herbaty!

Badania wykazały, że kombucha zrobiona na herbacie wraz z liśćmi zawiera o wiele więcej polifenoli (które są jednym z antyoksydantów), niż nastaw zrobiony bez fusów. Możesz dodać liście herbaty zarówno do pierwszej, jak i drugiej fermentacji.

Pamiętaj, tylko żeby były to same liście, a nie herbata w woreczkach.

Miley Citrus jedząca owocki

Zapisz się na newsletter!

Też kochasz kombuchę?

Dostaniesz najlepsze wskazówki dotyczące fermentacji herbaty

Dowiesz się jeszcze więcej na temat wpływu kombuchy na zdrowie

Będziesz na bieżąco ze wszystkimi nowymi wpisami na blogu!

Dołączając do newslettera:

🍵

🫀